اولین نشست تخصصی از سلسله نشست‌هایی با موضوع «بازآفرینی شهری و حقوق شهروندی» با محوریت شهرپژوهی در پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی برگزار شد.

به گزارش پایگاه فراخوانهای علمی پژوهشی کشور؛ دکتر موسوی، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا در این نشست گفت: رشد کلان شهرها در دوران معاصر و افزایش دامنه معضلات اجتماعی و زیستی در نواحی شهرهای بزرگ موضوع توسعه حقوق شهروندی را به مساله مهمی در مطالعات شهری تبدیل کرده است. با توجه به این اهمیت، در چند دهه ا خیر موضوع سازمان‌دهی امور اجتماعی شهری، تعمیق حقوق اجتماعی افراد شهرنشین توجه بسیاری از صاحب‌نظران علمی و مدیران اجرایی در مطالعات شهری را به خود جلب کرده است.

وی افزود: طرح و بررسی معضلات شهری از نوع حقوق شهروندی ساکنین شهری از چشم‌انداز جامعه شناختی آن در ایران و بررسی ریشه‌ها و دلایل موثر در آن می‌تواند پاسخی به تحولات زیست محیطی جدید باشد که رسیدن به مدیریت شهری سالم و عاری از تعارضات و نابرابری‌های حقوقی و اجتماعی در شهرها را هدف خود می‌داند. با توجه به این که شهرهای کنونی به دلیل ورود به مرحله نوینی از شکل‌بندی اجتماعی و سازمان روابط جمعی دستخوش تغییرات اساسی شده‌اند، به همین علت تلاش به منظور پی‌ریزی نگرش‌های نوین در برنامه‌ریزی شهری از جمله در حوزه تامین حقوق شهروندان ساکن شهرها در اولویت تحقیقات شهری قرار دارد.

موسوی در بیان ضرورت‌های توسعه حقوق شهروندی تاکید کرد که حقوق شهروندی در شهر ملاط و ابزار مهم مفهومی و نظری است که خود بستر لازم به منظور تولید و تدوین بسیاری از مقررات و قواعد شهری دیگر در بخش‌های مختلف اجتماعی را فراهم می‌گرداند.

به گفته وی، بازگرداندن نقش شهروندی به هر شهرنشین دارای هویت، خود راهگشای بسیاری از موانع مشارکت و همیاری شهری است. امروزه پدیده حکمرانی شهری به عنوان الگوی مدیریت مشارکت‌پذیر شهری تلقی می‌شود. پرورش مفهومی و عملی حقوق شهروندی در شهر، توسعه کیفی حکمرانی شهری است. یعنی مدیریت شهری با تکیه بر نگاه معرفت شناختی و نیز سیاست‌گذاری فوق بهتر خواهد توانست در فرآیندی دموکراتیک به کار اداره شهر به ویژه در بعد اجتماعی آن بپردازد.

در ادامه نشست دکتر غلامرضا لطیفی با بیان پیشینه تاریخی بحث شهروندی، به بررسی سه دوره تاریخی در این خصوص پرداخت و این سوال را مطرح کرد که جایگاه هر یک از اقشار جامعه مخصوصا تهی‌دستان در برنامه‌ریزی شهری کجاست؟

وی ویژگی‌های شهر خلاق را مطرح و شهر خلاق را شهری دانست که حقوق شهروندی به شکل بسیار بالایی در آن شکل بگیرد.

دکتر نعمت‌الله فاضلی دیگر سخنران این نشست در ابتدای سخنان خود دو سوال را مطرح کرد: چرا امروز باید در مورد مفاهیم شهروندی، حقوق شهروندی و اخلاق شهروندی بحث کنیم؟‌و دیگر آن که حقوق شهروندی در پرتو تحولات جامعه جهانی و جامعه خودمان چه تحولی پیدا کرده است؟

فاضلی دلایل و ضرورت‌های شهرپژوهی در ایران را مطرح کرد و گفت: در خصوص حقوق شهروندی دانش کافی نداریم و دچار فقر مفهومی هستیم.

وی در ادامه سیر تاریخی شهری شدن جامعه ایران را شرح داد و گفتن: از دهه 80 به بعد جامعه ایران به سمت کلان شهری شدن در حرکت است و این مساله برای زندگی شهری اقتضائات خاص خود را دارد و بحران‌ها و مسائل مختلف گریبانگیر شهرها مخصوصا کلانشهرها ایجاب می‌کند به بحث حقوق شهروندی بیشتر پرداخته شود. فرهنگ کلانشهری اختصاص به محیط جغرافیایی شهرها ندارد، بلکه ساکنان روستاهای دورافتاده نیز دارای فرهنگ کلانشهری شدند. بدین معنی که در روستاها نیز ساکنان روستا با انواع وسایل ارتباطی و تکنولوژی مدرن با تمام جهان در ارتباط هستند، تبادل فرهنگی می‌کنند و سبک زندگی کلانشهری پیدا کرده‌اند.