به همت کارگروه انرژی زمین گرمایی ستاد توسعه فناوری انرژی‌های نوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، اطلس زمین گرمایی استان‌های آذربایجان غربی و شرقی و خراسان جنوبی با همکاری دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، صنعتی شاهرود، فردوسی مشهد و پژوهشگاه نیرو در حال نهایی شدن است.

به گزارش پایگاه فراخوانهای علمی پژوهشی کشور ؛ دکتر محمدرضا رحمانی، نماینده سازمان انرژی‌های نوی ایران در کارگروه معین انرژی زمین گرمایی ستاد توسعه انرژی‌های نوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درباره مزایای استفاده از انرژی زمین گرمایی گفت: منابع انرژی تجدیدپذیر جایگزین مناسبی برای بخشی از سوخت‌های فسیلی هستند، زیرا برای بوجود آمدن منابع و ذخایر سوخت فسیلی مانند نفت و گاز چندین میلیون سال زمان نیاز است و از سوی دیگر این منابع در نهایت به پایان می‌رسند.

وی ادامه داد: به این دلیل که عرضه و تقاضای جهانی انرژی با هم همخوانی ندارد و تقاضا روز به روز بیشتر می‌شود و منابع سوخت فسیلی بیشتر در معرض استفاده قرار می‌گیرند، بنابراین باید منابع ارزشمند سوخت‌های فسیلی را صیانت کرد.

رحمانی عنوان کرد: باید جایگزین مناسبی برای این سوخت‌ها پیدا کرد که یکی از آن‌ها منابع انرژی تجدیدپذیر است. سایر کشورها در دنیا از حدود نیم قرن پیش با جدیت گام در مسیر تولید انرژی از منابع تجدید پذیر برداشته‌اند.

رحمانی درباره نیروگاه‌های زمین گرمایی گفت: نیروگاه‎های تولید برق زمین گرمایی 24 ساعته فعالیت دارند و توقف آن‌ها مانند نیروگاه‌های سوخت فسیلی نیست که علت آن هم تامین مداوم انرژی آن از داخل زمین است.

به گفته وی، در این نیروگاه‌ها سیال زمین گرمایی مرتباً از داخل چاه متصل به مخزن که در داخل زمین قرار دارد به نیروگاه وارد شده، در نتیجه نیروگاه به طور مداوم کار می‌کند.

پتانسیل سنجی سراسری منابع زمین گرمایی نیاز امروز کشور است

عضو کارگروه انرژی زمین‌گرمایی ستاد توسعه فناوری انرژی‌های نوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اظهار کرد: علاوه بر استفاده تولید برق، انرژی زمین گرمایی کاربردهای غیر برقی مثل گرمایش و سرمایش اماکن، ذوب برف و یخ معابر، پرورش آبزیان و پرورش محصولات کشاورزی نیز دارد، بعنوان مثال در کشور ایسلند تقریباً اکثر اماکن مسکونی و تجاری با انرژی زمین گرمایی گرم می شوند.

رحمانی با اشاره به اینکه حمایت از طرح‌هایی که مشکلات مراحل اکتشاف و بهره برداری از منابع زمین گرمایی را حل کنند مد نظر کارگروه است، افزود: باید پتانسیل سنجی سراسری منابع زمین گرمایی در کشور انجام شود تا با شناسایی این منابع در سطح کشور نقشه مربوطه تهیه شود و با برنامه‌ریزی مناسب در جهت بهره‌برداری از منابع انرژی زمین گرمایی گام برداریم. با تعیین پتانسیل هر منطقه از کشور کمکی در جهت تهیه نقشه پتانسیل‌سنجی سراسری انجام می‌شود.

وی بیان کرد: البته مطالعات پتانسیل سنجی در چند نقطه‌ در کشور انجام شده که کافی نیست. متاسفانه بدلیل عدم تهیه یک نقشه کامل از گسترش منابع انرژی زمین گرمایی در کشور دید کاملی از پتانسیل و گسترش منابع زمین گرمایی در کشور وجود ندارد.

تهیه اطلس زمین گرمایی با حمایت ستاد در چندین نقطه کشور

رحمانی در ادامه عنوان کرد: در این راستا کارگروه انرژی زمین گرمایی ستاد توسعه فناوری انرژی‌های نوی معاونت علمی قدم‌های خوبی برداشته و اطلس زمین گرمایی استان‌های آذربایجان غربی و شرقی و خراسان جنوبی با همکاری دانشگاه های صنعتی اصفهان، صنعتی شاهرود، فردوسی مشهد و پژوهشگاه نیرو در حال نهایی شدن است.

رحمانی گفت: یکی از اقدامات مهمی که کارگروه معین انرژی زمین گرمایی ستاد توسعه فناوری انرژی‌های نوی معاونت علمی انجام داده است، ایجاد زیرساخت در منابع انسانی و تجهیزات موسسات تحقیقاتی و پژوهشی جهت اکتشاف و بهره برداری از منابع زمین گرمایی در کشور است.

وی ادامه داد: کمک به تجهیز آزمایشگاه دانشکده معدن، نفت و ژئوفیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود در راستای اکتشاف و بهره برداری از منابع زمین گرمایی از جمله اقدامات دیگری است که انجام شده است. همچنین تجهیز آزمایشگاه‌های دانشگاه صنعتی اصفهان و پژوهشگاه نیرو نیز در دست اقدام است.

ساخت نمونه‌های پمپ‌های حرارتی زمین گرمایی

رئیس گروه اکتشاف منابع انرژی زمین گرمایی سازمان انرژی نوی ایران گفت: این کارگروه ساخت تجهیزات مورد استفاده در مراحل اکتشاف و بهره برداری از منابع زمین گرمایی در شرایطی که کشور تحریم است مثل دستگاه‌های چاه پیمایی قابل استفاده در چاه‌های زمین گرمایی، توسعه و گسترش پمپ‌های حرارتی زمین گرمایی، مواد شیمیایی که مانع از ایجاد و رسوب در دیواره داخلی چاه‌های بهره برداری نیروگاه می‌شوند، ساخت ربات نمونه گیری رسوب از داخل چاه و اندازه گیری قطر چاه در محل رسوبگذاری و چند طرح دیگر را نیز در دستور کار خود دارد.

به گفته وی، دو مورد اخیر در نیروگاه زمین گرمایی سبلان که در حال ساخت است، کاربرد دارد و در شرایط تحریم اقدام بسیار مهمی است و این دو مورد مشابه داخلی ندارد.

رحمانی با اشاره به اینکه سوند (sond) دستگاه‌های چاه پیمایی چاه‌های زمین گرمایی باید تحمل دمای بالا و فشار داخلی چاه‌های زمین گرمایی را داشته باشند، گفت: تهیه و ساخت نمونه‌های پمپ‌های حرارتی زمین گرمایی به صورت پایلوت با شرکت‌های گاز استان قم و فارس و همچنین شرکت برنولی از اقداماتی است که در کارگروه در حال پیگیری است.

وی همچنین بیان کرد: پمپ‌های حرارتی زمین گرمایی می‌توانند نقش مهمی در صرفه جویی مصرف انرژی در ساختمان‌ها داشته باشند. این دستگاه‌ها سهم بسزایی در کاهش مصرف برق دارند و بخصوص در پیک مصرف برق بعنوان کمک می‌توانند موثر باشند.

ایجاد پایگاه تخصصی داده‌های زمین گرمایی با همکاری دانشگاه تهران

رحمانی گفت: ایجاد پایگاه تخصصی داده‌های زمین گرمایی با همکاری دانشگاه تهران از اقدامات مهم دیگری است که در حال انجام است. با راه اندازی و تقویت پایگاه داده‌های زمین گرمایی دسترسی به داده‌های زمین گرمایی کشور جهت پژوهشگران و محققان زمین گرمایی و علوم زمین میسر می‌شود و بعنوان زیر ساخت جهت اجرای پروژه‌های اکتشافی و بهره برداری از منابع زمین گرمایی کشور بسیار موثر است.

رئیس گروه اکتشاف منابع انرژی زمین گرمایی سازمان انرژی نوی ایران با بیان اینکه در مشکین شهر مطالعات اکتشافی و حفر چاه برای نصب نیروگاه تولید برق از منابع زمین گرمایی این منطقه به اتمام رسیده است، بیان کرد: در این منطقه سیال زمین گرمایی به سطح زمین آورده شده که باید به نیروگاه انتقال یابد که متاسفانه در سه سال اخیر با کمبود شدید نقدینگی جهت ادامه کار مواجه بودیم و در حال حاضر منتظر تامین اعتبار کافی برای نصب و راه اندازی نیروگاه هستیم.

رحمانی عنوان کرد: سرمایه گذاری اولیه برای احداث نیروگاه زمین گرمایی بویژه در مرحله حفر چاه بالا است، البته به علت مزایایی که در تولید برق از این نیروگاه‌ها گفته شد و همچنین میزان بالای تولید برق در این نیروگاه‌ها بخصوص در نیروگاه‌هایی که از منابع زمین گرمایی با ظرفیت بالا تغذیه می کنند برگشت سرمایه در کوتاه مدت را به همراه دارد.